9.8. Toelichting op balans per 31 december 2024
9.8.1 Immateriële vast activa
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| 1 januari | ||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 21.382 | 17.809 |
| cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen | -16.273 | -14.765 |
| boekwaarde per 1 januari | 5.109 | 3.044 |
| mutaties | ||
| investeringen | 820 | 3.573 |
| desinvesteringen | 0 | 0 |
| afschrijvingen | -1.591 | -1.508 |
| overige waardeverminderingen en terugnemingen daarvan | 0 | 0 |
| totaal mutaties | -771 | 2.065 |
| 31 december | ||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 22.202 | 21.382 |
| cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen | -17.864 | -16.273 |
| boekwaarde per 31 december | 4.338 | 5.109 |
9.8.2 Vastgoedbeleggingen
Een overzicht van het vastgoed in exploitatie is hierna opgenomen:
| DAEB vastgoed in exploitatie | Niet-DAEB vastgoed in exploitatie | Totaal | |
|---|---|---|---|
| 1 januari 2024 | |||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 1.174.591 | 163.704 | 1.338.295 |
| cumulatieve herwaarderingen | 2.129.359 | 151.018 | 2.280.377 |
| cumulatieve waardeverminderingen | -19.444 | -5.367 | -24.811 |
| boekwaarde per 1 januari 2024 | 3.284.506 | 309.355 | 3.593.861 |
| mutaties | |||
| investeringen - oplevering nieuwbouw | 28.854 | 0 | 28.854 |
| investeringen - aankopen | 830 | 387 | 1.217 |
| investeringen - overig | 23.633 | 0 | 23.633 |
| investeringen - woningverbetering | 65.004 | 0 | 65.004 |
| desinvesteringen - verkoop | -7.889 | -2.852 | -10.741 |
| desinvesteringen - sloop overboekingen naar vastgoed in ontwikkeling | -17.670 | -313 | -17.983 |
| overboeking - reclassificatie vanuit voorzieningen | -58.133 | 0 | -58.133 |
| overboeking - naar winst- en verliesrekening | 0 | 0 | 0 |
| herwaardering | 241.536 | 42.657 | 284.194 |
| totaal mutaties | 276.166 | 39.879 | 316.045 |
| 31 december 2024 | |||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 1.267.354 | 160.926 | 1.428.280 |
| cumulatieve herwaarderingen | 2.370.895 | 193.675 | 2.564.571 |
| Cumulatieve waardeverminderingen | -77.577 | -5.367 | -82.944 |
| boekwaarde per 31 december 2024 | 3.560.672 | 349.234 | 3.909.906 |
Marktwaarde in verhuurde staat
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| woningportefeuille | 3.712.553 | 3.398.210 |
| bedrijfsmatig en maatschappelijk | 166.433 | 167.320 |
| parkeren | 30.920 | 28.331 |
| Totaal | 3.909.906 | 3.593.861 |
| Gemeente | 31-12-2023 | Voorraadmutaties | Wettelijk voorgeschreven | Disconteringsvoet | Leegwaarde | Overige vrijheidsgraden | 31-12-2024 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Borger-Odoorn | 140.813 | -439 | -170 | -5.771 | 13.815 | -5.212 | 143.034 |
| Emmen | 1.062.263 | 11.654 | -9.414 | -39.994 | 69.960 | 70.457 | 1.164.926 |
| Groningen | 1.278.884 | -3.035 | -19.786 | -75.611 | 82.606 | 133.660 | 1.396.719 |
| Midden-Groningen | 492.946 | 1.837 | -4.288 | -31.787 | 41.198 | 29.000 | 528.907 |
| Stadskanaal | 423.304 | -1.121 | -3.779 | -17.005 | 42.157 | 35.411 | 478.966 |
| Totaal | 3.398.210 | 8.896 | -37.437 | -170.168 | 249.736 | 263.316 | 3.712.553 |
Sensitiviteitsanalyse marktwaarde:
Bedragen x € 1.000
| Parameter | gehanteerd in marktwaarde 2024 | effect wijziging parameter | effect op marktwaarde (€) | effect op marktwaarde % |
|---|---|---|---|---|
| disconteringsvoet | 7,7% | 0,5% | -154.017 | -4,1% |
| -0,5% | 163.681 | 4,4% | ||
| gemiddelde markthuur | 869 | 50 | 31.920 | 0,9% |
| -50 | -51.944 | -1,4% | ||
| mutatiegraad | 9,7% | 1,0% | 92.411 | 2,5% |
| -1,0% | -101.963 | -2,7% | ||
| leegwaarde | 213.860 | 1,0% | 111.512 | 3,0% |
| -1,0% | -102.146 | -2,8% |
Ratio's marktwaarde in verhuurde staat
| woningenportefeuille | 2024 | 2023 | 2022 | 2021 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|
| marktwaarde / m² (in € 1) | 1.650 | 1.545 | 1.634 | 1.641 | 1.376 |
| marktwaarde / leegwaarde | 61,3% | 64,2% | 68,8% | 70,7% | 74,6% |
| huur (THI) / Leegwaarde | 3,1% | 3,3% | 3,4% | 3,4% | 4,2% |
| kapitalisatiefactor (kk) | 19,7 | 19,3 | 20,3 | 21,0 | 17,7 |
De beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie is gebaseerd op de methodiek zoals opgenomen in het Handboek en bedraagt per 31 december 2024 € 2.583 miljoen (2023: € 1.819 miljoen)
De beleidswaarde per deelportefeuille ziet er als volgt uit:
Beleidswaarde per deelportefeuille
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| Woningen | 2.385.932 | 1.623.696 |
| Parkeren | 30.920 | 28.332 |
| BOG | 166.434 | 167.320 |
| Totaal | 2.583.286 | 1.819.348 |
Sensitiviteitsanalyse
(bedragen x € 1.000)
| Parameter | wijziging parameter | effect wijziging parameter | effect op beleidswaarde % |
|---|---|---|---|
| disconteringsvoet | + 0.5% | -221.069 | -8,6% |
| - 0.5% | 258.854 | 10,0% | |
| beleidshuur per maand | + € 25 | 192.350 | 7,4% |
| - € 25 | -203.992 | -7,9% | |
| mutatiegraad | + 1.0% | 25.027 | 1,0% |
| - 1.0% | -31.428 | -1,2% | |
| jaarlijkse lasten per woning | + € 100 | -114.105 | -4,4% |
| - € 100 | 114.105 | 4,4% |
De vastgoedbeleggingen zijn verzekerd tegen verkrijgingsprijzen c.q. voortbrengingskosten. Jaarlijks wordt de verzekerde waarde van de wooneenheden aangepast aan het indexcijfer voor nieuwbouwwoningen zoals dit door het CBS wordt berekend. Lefier betaalt hiervoor jaarlijks een vast bedrag (jaarlijks geïndexeerd) per eenheid. Het overig bezit (niet woningen) is verzekerd tegen herbouwwaarde.
Lefier heeft het WSW gevolmachtigd om, in voorkomende gevallen, een hypotheek te vestigen op het gehele bezit. Van deze volmacht heeft het WSW gedurende het verslagjaar geen gebruik gemaakt.
9.8.3 Overige vastgoedbeleggingen
Bedragen x € 1.000
| onroerende zaken verkocht onder voorwaarden | vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie | |
|---|---|---|
| 1 januari 2024 | ||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 18.605 | 33.787 |
| cumulatieve herwaarderingen | 979 | -2 |
| cumulatieve afschrijvingen en (bijzondere) waardeverminderingen | 0 | -25.272 |
| boekwaarde 1 januari 2024 | 19.584 | 8.513 |
| mutaties | ||
| investeringen | 0 | 52.151 |
| desinvesteringen | -624 | -707 |
| herwaardering | 2.852 | 0 |
| waardeverminderingen | 0 | -7.361 |
| terugneming van waardeverminderingen | 0 | 2.517 |
| overboekingen naar vastgoed in exploitatie | 0 | -42.225 |
| overboekingen sloop van vastgoed in exploitatie | 0 | 17.983 |
| overboekingen vanuit voorraad bestemd voor verkoop | -264 | -69 |
| reclassificatie vanuit voorzieningen | 0 | -10.295 |
| nog te ontvangen facturen opgenomen onder overlopende passiva | 0 | 3.429 |
| geactiveerde rente | 0 | 1.326 |
| totaal mutaties | 1.964 | 16.749 |
| 31 december 2024 | ||
| cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs | 17.717 | 55.380 |
| cumulatieve herwaarderingen | 3.831 | -2 |
| cumulatieve afschrijvingen en (bijzondere) waardeverminderingen | 0 | -30.116 |
| boekwaarde 31 december 2024 | 21.548 | 25.262 |
- investeringen - nieuwbouw € 42,2 miljoen.
- De ORT van -/- € 13,4 miljoen zit in het saldo van "overboeking - onrendabele top opgeleverde projecten"
In de post Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden zijn in totaal 85 verhuureenheden opgenomen (2023: 88 eenheden). Hiervan zijn geen verhuureenheden (2023: 88 eenheden) verkocht met een terugkoopplicht. Gebruik wordt gemaakt van contractvormen die de goedkeuring van de Minister hebben.
Het grootste deel van de contracten is gebaseerd op het “Koopgarant” principe waarbij sprake is van verleende kortingen op de marktwaarde tussen 0% en 25%.
9.8.4 Materiële vaste activa
De mutaties in de materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn in het navolgende schema samengevat:
Bedragen x € 1.000
| Bedrijfsgebouwen en terreinen | Vervoersmiddelen | Andere vaste bedrijfsmiddelen | Totaal | |
|---|---|---|---|---|
| 1 januari 2024 | ||||
| verkrijgingsprijzen | 15.001 | 2.511 | 4.224 | 21.736 |
| cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen | -6.825 | -1.917 | -3.276 | -12.018 |
| Boekwaarde 1 januari 2024 | 8.176 | 594 | 948 | 9.718 |
| mutaties | ||||
| investeringen | 89 | 289 | 497 | 876 |
| desinvesteringen | -100 | 0 | 0 | -100 |
| afschrijvingen | -719 | -388 | -606 | -1.712 |
| terugneming van waardeverminderingen | 72 | 16 | 0 | 88 |
| totaal mutaties | -658 | -82 | -109 | -849 |
| 31 december 2024 | ||||
| verkrijgingsprijzen | 14.990 | 2.800 | 4.721 | 22.512 |
| cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen | -7.472 | -2.289 | -3.882 | -13.642 |
| boekwaarde 31-12-2024 | 7.518 | 512 | 839 | 8.869 |
| component | afschrijvingsmethode | afschrijvingstermijn |
|---|---|---|
| grond | geen afschrijving | |
| opstal | lineair | 50 jaar |
| verbouwingen | lineair | 15 jaar |
| inventaris | lineair | 10 jaar |
| vervoermiddelen | lineair | 8 jaar |
| ict-middelen | lineair | 3 jaar |
De kantoorgebouwen zijn verzekerd tegen herbouwwaarde van € 15,3 miljoen, per 1 juli 2024. Er zijn op deze panden geen hypothecaire zekerheden afgegeven. De WOZ-waarde van deze panden bedraagt € 3,9 miljoen. Ultimo boekjaar is er geen indicatie op een bijzondere waardevermindering.
9.8.5 Financiële vaste activa
Bedragen x € 1.000
| deelnemingen | latente belastingvordering | overige vorderingen | totaal | |
|---|---|---|---|---|
| 1 januari 2024 | 1 | 14.842 | 41.388 | 56.231 |
| mutatie boekjaar | 0 | -3.009 | -1.095 | -4.104 |
| 31 december 2024 | 1 | 11.833 | 40.294 | 52.128 |
Bedragen x € 1.000
| deelnemingen | latente belastingvordering | overige vorderingen | totaal | |
|---|---|---|---|---|
| - looptijd korter dan één jaar | 0 | 0 | 0 | 0 |
Latente belastingvorderingen
Bedragen x € 1.000
| Verloop latente belastingvordering en (schulden) | 1 januari 2024 | Correcties voorgaande jaren | VPB-last/bate huidig boekjaar | Verdiscontering huidig boekjaar | 31 december 2024 |
|---|---|---|---|---|---|
| Latenties met betrekking tot: | |||||
| Compensabele verliezen | 22.235 | 0 | -3.291 | 0 | 18.944 |
| Afschrijvingspotentieel | 5.840 | 0 | 1.769 | 0 | 7.609 |
| Vastgoed verkocht onder voorwaarde | 76 | 0 | 169 | 0 | 245 |
| Materiele vaste activa ten dienste van | 420 | 0 | -25 | 0 | 395 |
| Langlopende leningen | 948 | 0 | -241 | 0 | 707 |
| Voorziening groot onderhoud | -7.334 | 0 | -1.535 | 0 | -8.869 |
| Financiële instrumenten | -7.344 | 0 | 145 | 0 | -7.199 |
| 14.842 | 0 | -3.009 | 0 | 11.833 |
Bedragen x € 1.000
| Eigenschappen latente belastingvordering en (schulden) | Nominale waarde latentie (25,8%) | Contante waarde | Looptijd |
|---|---|---|---|
| latenties met betrekking tot: | € | € | Jaren |
| compensabele verliezen | 19.809 | 18.944 | 4 |
| vastgoed in exploitatie | -214.925 | 0 | 999 |
| afschrijvingspotentieel | 8.523 | 7.609 | 24 |
| vastgoed verkocht onder voorwaarden | 620 | 245 | 37 |
| materiele vaste activa ten dienste van | 518 | 395 | 9 |
| vastgoed bestemd voor verkoop | 1.126 | 0 | 999 |
| vastgoed in ontwikkeling | 20.154 | 0 | 999 |
| langlopende leningen | 876 | 707 | 6 |
| voorziening groot onderhoud | -9.060 | -8.869 | 1 |
| financiële instrumenten | -10.396 | -7.199 | 40 |
| niet-aftrekbare rente artikel 15b Wet Vpb 1969 | 114.190 | 0 | 999 |
Lefier heeft haar beleid afgestemd op haar volkshuisvestelijke karakter. Bij het contant maken van het vastgoed is voor een aantal latenties de veronderstelling gehanteerd dat er in de toekomst geen afwikkelmoment zal zijn van de te vormen latentie. Hierdoor bedraagt de contante waarde van die betreffende latenties nihil. De latenties zijn hiermee wel opgenomen in de tabel met eigenschappen hierboven, maar niet als latentie gewaardeerd. Voor het eventuele waarderingsverschil van vastgoed bestemd voor verkoop is geen latentie opgenomen, aangezien veelal gebruik kan worden gemaakt van de herinvesteringsreserve. Hiermee kan de belastingclaim semipermanent worden doorgeschoven naar de toekomst. Vanwege het semipermanente karakter hebben wij de looptijd in bovenstaande tabel bepaald op 999 jaar.
Er is sprake van een waarderingsverschil op vastgoed als gevolg van verschillen tussen de fiscale waarderingsregels en de regels voor de jaarverslaggeving. Dit waarderingsverschil wordt gewaardeerd voorzover er ook sprake zal zijn van realisatie. Voor het grootste deel van het waarderingsverschil geldt dat dit bij contantmaking tendeert naar nihil. Uitzondering geldt voor fiscale afschrijvingen en verkoop onder voorwaarden. Hiervoor heeft Lefier een latentie gevormd.
Overige vorderingen
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| uitgesteld hedgeresultaat | 40.186 | 41.266 |
| overige vorderingen | 108 | 122 |
| 40.294 | 41.388 |
Daarnaast is hieronder opgenomen de gewaardeerde optiepremie derivaten vanuit contract met extendible lening als gevolg van toepassing "RJ 290.639 onder a". De optiepremie wordt lineair geamortiseerd over de looptijd van het contract tot en met 2031, jaarlijks € 14.000.
9.8.6 Voorraden
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| voorraad terugkoop woningen | 348 | 0 |
| boekwaarde gronden | 3.883 | 4.011 |
| 4.231 | 4.011 |
9.8.7 Vorderingen
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| huurdebiteuren | 1.861 | 1.981 |
| overige vorderingen | 1.757 | 1.561 |
| overlopende activa | 7.492 | 6.090 |
Huurdebiteuren
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| huurdebiteuren | 2.383 | 2.560 |
| af: voorziening dubieuze debiteuren | -521 | -579 |
| 1.861 | 1.981 |
Overige vorderingen
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| overige vorderingen | 1.757 | 1.561 |
| 1.757 | 1.561 |
Overlopende activa
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| vooruitontvangen facturen | 3.952 | 731 |
| te verrekenen vergoeding blokverwarming | 0 | 1.824 |
| door te berekenen bedragen | 76 | 141 |
| nog te ontvangen bedragen | 542 | 846 |
| vooruitbetaalde vennootschapsbelasting | 2.789 | 2.383 |
| overige | 133 | 164 |
| 7.492 | 6.090 |
9.8.8 Liquide middelen
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| ING-bank | 0 | 9.480 |
| 0 | 9.480 |
9.8.9 Eigen vermogen
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| herwaarderingsreserve | 2.584.962 | 2.324.435 |
| overige reserves | -36.410 | 470.585 |
| resultaat boekjaar | 236.011 | -246.468 |
| 2.784.563 | 2.548.552 |
Herwaarderingsreserve
Bedragen x € 1.000
| Herwaarderingsreserve DAEB-vastgoed in exploitatie | Herwaarderingsreserve niet-DAEB-vastgoed in exploitatie | Totaal | |
|---|---|---|---|
| 1 januari | 2.173.418 | 151.018 | 2.324.436 |
| realisatie uit hoofde van verkoop | -5.833 | -1.919 | -7.752 |
| realisatie uit hoofde van sloop | -14.563 | -251 | -14.814 |
| overige mutaties en opleveringen | -1.348 | 192 | -1.156 |
| ongerealiseerde herwaardering boekjaar | 242.396 | 41.852 | 284.248 |
| 31 december | 2.394.070 | 190.892 | 2.584.962 |
Bedragen x € 1.000
| Herwaarderingsreserve DAEB-vastgoed in exploitatie | Herwaarderingsreserve niet-DAEB-vastgoed in exploitatie | Totaal | |
|---|---|---|---|
| 1 januari | 2.349.358 | 174.110 | 2.523.468 |
| realisatie uit hoofde van verkoop | -8.917 | -1.705 | -10.622 |
| realisatie uit hoofde van sloop | -5.415 | -1.100 | -6.515 |
| overige mutaties en opleveringen | -108 | -2.123 | -2.231 |
| ongerealiseerde herwaardering boekjaar | -161.500 | -18.164 | -179.664 |
| 31 december | 2.173.418 | 151.018 | 2.324.436 |
Per 31 december 2024 is in totaal € 2.585 miljoen aan ongerealiseerde herwaarderingen in het eigen vermogen opgenomen (per 31 december 2023: € 2.324 miljoen) begrepen, zijnde het verschil tussen de marktwaarde in verhuurde staat van het vastgoed in exploitatie en de kostprijs. De waardering van dit vastgoed is in overeenstemming met het Handboek modelmatig waarderen bepaald en is daarmee conform de in de Woningwet voorgeschreven waarderingsgrondslag en daaruit afgeleide ministeriële besluiten geldend ten tijde van het opmaken van de jaarverslaggeving.
Uitgaande van waardering tegen beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie is een bedrag van € 1.327 miljoen (per 31 december 2023: € 1.775 miljoen) in het eigen vermogen begrepen dat op basis van het beleid van Lefier niet kan worden gerealiseerd. De realisatie van het verschil tussen marktwaarde en beleidswaarde is sterk afhankelijk van het te voeren beleid van Lefier. De mogelijkheden voor Lefier om vrijelijk door (complexgewijze) verkoop of huurstijgingen de marktwaarde in verhuurde staat van DAEB-bezit in exploitatie te realiseren zijn beperkt door wettelijke maatregelen en maatschappelijke ontwikkelingen zoals demografie en ontwikkeling van de behoefte aan sociale (DAEB) huurwoningen. Omdat de doelstelling van de corporatie is om duurzaam te voorzien in passende huisvesting voor hen die daar niet zelf in kunnen voorzien, zal van het vastgoed in exploitatie slechts een beperkt deel vervreemd worden. Daarnaast zal bij mutatie van de woning slechts in uitzonderingssituaties de huur worden verhoogd tot de markthuur en zijn de werkelijke onderhouds- en beheerlasten hoger dan ingerekend in de marktwaarde, voortvloeiend uit de beoogde kwaliteits- en beheersituatie van de corporatie.
Overige reserves
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| 1 januari | 224.116 | 271.552 |
| uit resultaatbestemming | 236.012 | -246.468 |
| mutatie herwaarderingsreserve | -260.526 | 199.032 |
| 31 december | 199.602 | 224.116 |
9.8.10 Voorzieningen
Bedragen x € 1.000
| 1 januari 2024 | dotaties | onttrekkingen | vrijval | 31 december 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|
| voorziening voor onrendabele investeringen en herstructurering | 24.575 | 18.049 | -11.524 | -1.508 | 29.592 |
| overige voorzieningen | 1.667 | 2 | -82 | -3 | 1.584 |
| 26.242 | 18.051 | -11.606 | -1.511 | 31.176 |
De voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw betreft het per saldo verlieslatende deel van contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwbouw huurwoningen waarvoor nog onvoldoende kosten zijn gemaakt om het bedrag daarop in mindering te brengen.
Overige voorzieningen
Bedragen x € 1.000
| 1 januari 2024 | dotaties | onttrekkingen | vrijval | 31 december 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|
| voorziening jubilea | 1.184 | 2 | -82 | 0 | 1.104 |
| voorziening loopbaanontwikkeling | 483 | 0 | 0 | -3 | 480 |
| 1.667 | 2 | -82 | -3 | 1.584 |
9.8.11 Langlopende schulden
| 31 december 2024 | 31 december 2023 | |
|---|---|---|
| schulden aan overheid | 1.868 | 2.357 |
| schulden aan kredietinstellingen | 1.070.290 | 1.025.899 |
| verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden | 19.458 | 18.018 |
| overige schulden | 641 | 776 |
| 1.092.257 | 1.047.050 |
Verloopoverzicht langlopende schulden
Bedragen x € 1.000
| Overheid | Banken | Verplichtingen verkocht onder voorwaarden | Overige schulden | Totaal | |
|---|---|---|---|---|---|
| stand per 1 januari | 2.357 | 1.025.899 | 18.018 | 776 | 1.047.050 |
| bij: nieuwe leningen | 0 | 90.000 | 0 | 0 | 90.000 |
| bij: opname lening met variabele hoofdsom | 0 | 8.000 | 0 | 0 | 8.000 |
| af: aflossingen | -475 | -27.682 | 0 | 0 | -28.157 |
| af: mutatie aflossingsverplichting komend jaar | -14 | -25.111 | 0 | 0 | -25.125 |
| bij: waardeverandering embedded derivaat | 0 | 643 | 0 | 0 | 643 |
| af: amortisatie agio | 0 | -1.459 | 0 | 0 | -1.459 |
| bij: waardestijging verplichting | 0 | 0 | 2.298 | 0 | 2.298 |
| af: desinvestering verplichting | 0 | 0 | -858 | 0 | -858 |
| bij: waarborgsommen | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| af: financial lease | 0 | 0 | 0 | -136 | -136 |
| stand per 31 december | 1.868 | 1.070.290 | 19.458 | 641 | 1.092.257 |
De marktwaarde van de leningen is met € 60 miljoen (6%) toegenomen ten opzichte van vorig jaar. De leningenportefeuille is nominaal toegenomen met € 70 miljoen (7%). Dit betekent dat de rentecurve licht hoger ligt ten opzichte van de rentecurve van vorig verslagjaar en dat er sprake is van een positieve rentabiliteitswaardecorrectie.
Bedragen x € 1.000
| Overheid | Banken | Verplichtingen verkocht onder voorwaarden | Overige schulden | Totaal | |
|---|---|---|---|---|---|
| < 1 jaar | 489 | 54.251 | 0 | 207 | 54.947 |
| > 1 jaar en ≤ 5 jaar | 1.868 | 103.596 | 0 | 150 | 105.614 |
| > 5 jaar | 0 | 966.694 | 19.458 | 491 | 986.643 |
| totaal langlopende schulden incl. < 1 jaar | 2.357 | 1.124.541 | 19.458 | 848 | 1.147.204 |
| waarvan opgenomen onder schulden op korte termijn | 489 | 54.251 | 0 | 207 | 54.947 |
Bedragen x € 1.000
| Overheid | Banken, vastrentend | Banken, variabel rentend | 31-12-2024 | 31/12/2023 | |
|---|---|---|---|---|---|
| restschuld ultimo | 2.357 | 1.114.541 | 10.000 | 1.126.898 | 1.056.788 |
| gemiddelde rente | 2,92% | 2,89% | 3,20% | 2,89% | 2,88% |
| gemiddelde restant looptijd in jaren | 2 | 24 | 0 | 24 | 24 |
| duration | 2 | 16 | 0 | 16 | 16 |
Onder de leningen zijn voor een bedrag van € 142,5 miljoen (2023: € 142,5 miljoen) aan zogenaamde basisrenteleningen opgenomen. Op deze leningen wordt een vaste basisrente betaald van gemiddeld 3,44%. De credit spread die op deze leningen wordt betaald wordt periodiek herzien. Voor de huidige leningen is de gemiddelde credit spread 0,21% (2023: 0,12%). Het vervalschema van de credit spread herzieningen is hieronder weergegeven:
Bedragen x € 1.000
| geldgever | type | bedrag | ingangs- datum |
eind- datum |
basis rente | spread aanpassing | opslag % | totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| NWB | BAS | 15.000 | 1-09-09 | 1-09-59 | 3,6950% | 1-09-26 | 0,2500% | 3,9450% |
| NWB | BAS | 25.000 | 1-07-11 | 1-07-61 | 3,2900% | 1-07-26 | 0,2500% | 3,5400% |
| NWB | BAS | 25.000 | 29-06-12 | 1-07-58 | 3,2100% | 1-07-27 | 0,3100% | 3,5200% |
| BNG | BAS | 25.000 | 6-09-12 | 7-09-57 | 3,2300% | 7-09-25 | 0,1100% | 3,3400% |
| NWB | BAS | 17.500 | 2-11-12 | 2-11-62 | 3,6100% | 2-11-27 | 0,3100% | 3,9200% |
| NWB | BAS | 25.000 | 3-12-19 | 4-06-63 | 3,6675% | 3-06-25 | 0,1200% | 3,7875% |
| NWB | BAS | 10.000 | 9-12-19 | 7-09-62 | 3,6375% | 8-09-25 | 0,1000% | 3,7375% |
Onder de leningen is voor een bedrag van € 10 miljoen een extendible lening opgenomen. Bij deze lening betaalt Lefier gedurende het eerste tijdvak een vaste rente die lager is dan de marktrente zoals die op het moment van afsluiten gold. In ruil hiervoor heeft Lefier aan de tegenpartij het recht gegeven op bij het begin van het tweede tijdvak te bepalen of er een op het moment van afsluiten bepaalde vaste rente wordt betaald of dat er een variabele rente wordt betaald. Dit recht van de tegenpartij is een embedded derivaat dat is afgescheiden van het basiscontract en afzonderlijk in de balans is verwerkt onder derivaten. De belangrijkste kenmerken van deze lening en de embedded derivaat alsmede de reële waarde zijn weergegeven in de toelichting op de derivaten.
Derivaten
De marktwaarde van het embedded derivaat is lager dan ultimo 2023 gegeven de daling van de rentecurve in 2024.
| Marktwaarde | Marktwaarde | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| geldgever | type | bedrag | ingangsdatum | strike | renteconventie | 31-12-2024 | 31/12/2023 | ||
| NWB | extendible | 10.000 | 2-7-2007 | 0,0455 | act/360 | -3.371 | -3.092 | ||
| 10.000 |
De duration van de gehele portefeuille (inclusief het effect van de renteswaps) bedraagt 16 (2023: 16).
Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Bedragen x € 1.000
| Verplichting uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden | |
|---|---|
| desinvesteringen | |
| terugkoopverplichtingen ontstaan bij overdracht | 9.552 |
| verminderingen/vermeerderingen na overdracht | 8.466 |
| 18.018 | |
| mutaties | |
| af: teruggekochte onroerende zaken verkocht onder voorwaarden | -858 |
| herwaardering | 2.298 |
| 1.440 | |
| terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht | 8.694 |
| verminderingen/vermeerderingen na overdracht | 10.763 |
| 19.458 |
Overige schulden
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| financiële leasingverplichtingen | 150 | 286 |
| waarborgsommen | 491 | 489 |
| 641 | 776 |
Financiële leaseverplichtingen
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| stand per 1 januari (lang- en kortlopend) | 599 | 929 |
| bij: nieuwe contracten | 0 | 0 |
| af: leaseverplichting | -242 | -330 |
| stand per 31 december (lang- en kortlopend) | 357 | 599 |
| waarvan opgenomen onder overige schulden op korte termijn | 207 | 312 |
| waarvan opgenomen onder schulden op lange termijn | 150 | 286 |
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| verplichtingen <= 1 jaar | 207 | 312 |
| verplichtingen > 1 jaar en < 5 jaar | 150 | 209 |
| verplichtingen >= 5 jaar | 0 | 77 |
| 357 | 599 |
Overige schulden
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| 1 januari | 489 | 509 |
| toevoegingen | 41 | 25 |
| aflossingen | -40 | -45 |
| 31 december | 491 | 489 |
9.8.12 Kortlopende schulden
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| schulden aan kredietinstellingen | 60.150 | 29.501 |
| schulden aan overheid | 489 | 475 |
| schulden aan leveranciers | 7.329 | 9.133 |
| belastingen en premies sociale verzekering | 2.480 | 3.575 |
| overige schulden | 207 | 312 |
| overlopende passiva | 58.743 | 51.299 |
| 129.398 | 94.295 |
Op balansdatum is € 5,9 miljoen benut van deze faciliteit. Dit bedrag is opgenomen onder de "schulden aan kredietinstellingen". Daarnaast zijn onder de "schulden aan kredietinstellingen" en "schulden aan overheid" opgenomen de aflossingsverplichtingen op leningen die vervallen binnen 1 jaar na afloop van het boekjaar. Voor het in deze post opgenomen kortlopende deel van langlopende schulden verwijzen wij naar de toelichting op de langlopende schulden. Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden.
Bedragen x € 1.000
| 31-12-2024 | 31-12-2023 | |
|---|---|---|
| vooruitontvangen subsidie aardbevingen | 20.644 | 19.674 |
| vergoeding NAM herstelkosten aardbevingsschades | 8.680 | 3.151 |
| vergoedingen aardbevingen tbv huurders | 0 | 708 |
| niet-vervallen rente | 15.721 | 14.245 |
| aangegane verplichtingen investeringsprojecten | 3.933 | 488 |
| aangegane onderhoudsverplichtingen | 1.765 | 3.015 |
| overige aangegane verplichtingen | 997 | 1.061 |
| vooruitontvangen huuropbrengsten | 2.992 | 2.318 |
| verplichting verlofsaldo | 979 | 995 |
| te verrekenen servicekosten | 1.608 | 5.018 |
| nog te ontvangen facturen | 467 | 0 |
| overige kortlopende schulden | 958 | 625 |
| 58.743 | 51.299 |
9.8.13 Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen
Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor projecten (nieuwbouw, grex, verbetering en overige investeringen) tot een bedrag van € 89,8 miljoen (2023: € 80,8 miljoen). Deze verplichtingen komen voor € 74,6 miljoen naar verwachting tot afwikkeling in een periode van 1 jaar ná balansdatum.
Huurverplichtingen
Het jaarlijks bedrag van met derden aangegane verplichtingen bedraagt:
- van onroerend goed bedraagt in totaal € 0,3 miljoen (1 jaar). Voor de periode 1 tot 5 jaar bedragen deze € 0,7 miljoen.
- aan overige huurverplichtingen zoals E-Bikes, multifunctionals (printers) en koffiemachines een jaarlijks bedrag van circa € 0,1 miljoen.
Leaseverplichtingen
Lefier is operationele leaseverplichtingen aangegaan voor het gebruik van leaseauto's. De totale leaseverplichting bedraagt € 300.000, waarvan € 121.000 afloopt binnen 1 jaar. Het restant € 179.000 betreft een verplichting tussen 1 en 5 jaar.
Uit hoofde van het borgingsstelsel heeft Lefier een obligoverplichting jegens het WSW. Deze bestaat uit de jaarlijkse obligoheffing van maximaal 0,34% en een gecommitteerd obligo in de vorm van een variabele lening van maximaal 2,6% van het geborgd volume aan leningen, ultimo het afgelopen kalenderjaar. Over 2024 bedroeg de obligoheffing € 298.374 (2023: € 1,3 miljoen). Dit is 0,0297% van het totale geborgde schuldrestant per ultimo 2023. De maximale obligoverplichting bedraagt € 26,1 miljoen per 31 december 2024 (€ 24,6 miljoen per 31 december 2023).
Lefier zal de komende 5 jaren naar verwachting in totaal € 10,7 miljoen moeten afdragen aan jaarlijkse obligoheffingen en eventueel verstrekken van gecommitteerde obligo om het risico-vermogen van het WSW op peil te houden. Indien het WSW het gecommitteerde obligo zou opeisen dient Lefier het bedrag binnen 10 dagen aan het WSW over te maken. Lefier verwacht indien noodzakelijk aan deze verplichting te kunnen voldoen door het nog niet benutte deel van het bestaande financieringskrediet aan te spreken, en zo nodig een aanvullende lening aan te trekken binnen het aanwezige faciliteringsvolume.
Samenwerkingsovereenkomst Stadshavens
Lefier heeft op 17 mei 2022 inzake de gebiedsontwikkeling Stadshavens te Groningen een samenwerkingsovereenkomst getekend met gemeente Groningen, collega corporatie Nijestee en diverse marktpartijen waarin Lefier het recht heeft verkregen tot de realisatie van 135 huurwoningen.
Versterking van woningen als gevolg van risico op aardbevingen
Lefier heeft op basis van het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:174 BW, verantwoordelijkheid van de eigenaar van een opstal) en de Woningwet (artikel 1a, lid 1, algemene zorgplicht eigenaar bouwwerk) de verplichting om te zorgen dat het door haar verhuurde vastgoed veilig is. Deze veiligheid kan mogelijk in het geding komen door het risico op aardbevingen in een deel van ons werkgebied (zie ook Hoofdstuk 4 algemene toelichting van de jaarrekening). Door het uitvoeren van versterkingsmaatregelen kan dit risico naar verwachting worden weggenomen.
Fiscale eenheid voor de VpB
Stichting Lefier vormt met Lefier Holding B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de Invorderingswet zijn de vennootschap en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting. In de jaarrekening van Lefier wordt een belastinglast berekend op basis van het behaalde commerciële resultaat. Door Lefier wordt met Lefier Holding B.V. via de rekening-courantverhouding afgerekend.