Spring naar inhoud

9.8. Toelichting op balans per 31 december 2024

9.8.1 Immateriële vast activa

Een overzicht van de overige immateriële vaste activa (software) is hierna opgenomen:
  31-12-2024 31-12-2023
1 januari    
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 21.382 17.809
cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen -16.273 -14.765
boekwaarde per 1 januari 5.109 3.044
     
mutaties    
investeringen 820 3.573
desinvesteringen 0 0
afschrijvingen -1.591 -1.508
overige waardeverminderingen en terugnemingen daarvan 0 0
totaal mutaties -771 2.065
     
31 december    
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 22.202 21.382
cumulatieve waardeveranderingen en afschrijvingen -17.864 -16.273
boekwaarde per 31 december 4.338 5.109

9.8.2 Vastgoedbeleggingen

In de posten DAEB en niet-DAEB vastgoed in exploitatie zijn 28.313 woningen, 3.311 parkeervoorzieningen (garages en parkeerplaatsen) en 1.695 overige eenheden (BOG, MOG en Intramuraal) opgenomen. In 2024 is de marktwaarde van de totale vastgoedportefeuille (inclusief voorraadmutaties) met 9% gestegen.

Een overzicht van het vastgoed in exploitatie is hierna opgenomen:
  DAEB vastgoed in exploitatie Niet-DAEB vastgoed in exploitatie Totaal
1 januari 2024      
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 1.174.591 163.704 1.338.295
cumulatieve herwaarderingen 2.129.359 151.018 2.280.377
cumulatieve waardeverminderingen -19.444 -5.367 -24.811
boekwaarde per 1 januari 2024 3.284.506 309.355 3.593.861
       
mutaties      
investeringen - oplevering nieuwbouw 28.854 0 28.854
investeringen - aankopen 830 387 1.217
investeringen - overig 23.633 0 23.633
investeringen - woningverbetering 65.004 0 65.004
desinvesteringen - verkoop -7.889 -2.852 -10.741
desinvesteringen - sloop overboekingen naar vastgoed in ontwikkeling -17.670 -313 -17.983
overboeking - reclassificatie vanuit voorzieningen -58.133 0 -58.133
overboeking - naar winst- en verliesrekening 0 0 0
herwaardering 241.536 42.657 284.194
totaal mutaties 276.166 39.879 316.045
       
31 december 2024      
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 1.267.354 160.926 1.428.280
cumulatieve herwaarderingen 2.370.895 193.675 2.564.571
Cumulatieve waardeverminderingen -77.577 -5.367 -82.944
boekwaarde per 31 december 2024 3.560.672 349.234 3.909.906

Marktwaarde in verhuurde staat

De marktwaarde per deelportefeuille ziet er als volgt uit:

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
woningportefeuille 3.712.553 3.398.210
bedrijfsmatig en maatschappelijk 166.433 167.320
parkeren 30.920 28.331
Totaal 3.909.906 3.593.861
Het verloop van de marktwaarde van de woningportefeuille (exclusief parkeren en BOG) wordt in onderstaande tabel uiteengezet per gemeente:
Gemeente 31-12-2023 Voorraadmutaties Wettelijk voorgeschreven Disconteringsvoet Leegwaarde Overige vrijheidsgraden 31-12-2024
Borger-Odoorn 140.813 -439 -170 -5.771 13.815 -5.212 143.034
Emmen 1.062.263 11.654 -9.414 -39.994 69.960 70.457 1.164.926
Groningen 1.278.884 -3.035 -19.786 -75.611 82.606 133.660 1.396.719
Midden-Groningen 492.946 1.837 -4.288 -31.787 41.198 29.000 528.907
Stadskanaal 423.304 -1.121 -3.779 -17.005 42.157 35.411 478.966
Totaal 3.398.210 8.896 -37.437 -170.168 249.736 263.316 3.712.553
De geschatte waarde gebaseerd op de meest recente WOZ beschikkingen van alle eenheden bedraagt € 5.175 miljoen (2023: € 4.855 miljoen).

Sensitiviteitsanalyse marktwaarde:

Bedragen x € 1.000

Parameter gehanteerd in marktwaarde 2024 effect wijziging parameter effect op marktwaarde (€) effect op marktwaarde %
disconteringsvoet 7,7% 0,5% -154.017  -4,1%
    -0,5% 163.681  4,4%
gemiddelde markthuur 869  50 31.920  0,9%
    -50 -51.944  -1,4%
mutatiegraad 9,7% 1,0% 92.411  2,5%
    -1,0% -101.963  -2,7%
leegwaarde 213.860  1,0% 111.512  3,0%
    -1,0% -102.146  -2,8%

Ratio's marktwaarde in verhuurde staat

woningenportefeuille 2024 2023 2022 2021 2020
marktwaarde / m² (in € 1) 1.650  1.545  1.634  1.641  1.376 
marktwaarde / leegwaarde 61,3% 64,2% 68,8% 70,7% 74,6%
huur (THI) / Leegwaarde 3,1% 3,3% 3,4% 3,4% 4,2%
kapitalisatiefactor (kk) 19,7 19,3 20,3 21,0 17,7
Beleidswaarde

De beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie is gebaseerd op de methodiek zoals opgenomen in het Handboek en bedraagt per 31 december 2024 € 2.583 miljoen (2023: € 1.819 miljoen)

De beleidswaarde per deelportefeuille ziet er als volgt uit:

Beleidswaarde per deelportefeuille

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
Woningen 2.385.932 1.623.696
Parkeren 30.920 28.332
BOG 166.434 167.320
Totaal 2.583.286 1.819.348

Sensitiviteitsanalyse

In onderstaande tabel wordt aangegeven welk effect een positieve- of negatieve aanpassing van de uitgangspunten heeft op de beleidswaarde.

(bedragen x € 1.000)

Parameter wijziging parameter effect wijziging parameter effect op beleidswaarde %
disconteringsvoet + 0.5% -221.069 -8,6%
  - 0.5% 258.854 10,0%
beleidshuur per maand + € 25 192.350 7,4%
  - € 25 -203.992 -7,9%
mutatiegraad + 1.0% 25.027 1,0%
  - 1.0% -31.428 -1,2%
jaarlijkse lasten per woning + € 100 -114.105 -4,4%
  - € 100 114.105 4,4%
Verzekering & zekerheden

De vastgoedbeleggingen zijn verzekerd tegen verkrijgingsprijzen c.q. voortbrengingskosten. Jaarlijks wordt de verzekerde waarde van de wooneenheden aangepast aan het indexcijfer voor nieuwbouwwoningen zoals dit door het CBS wordt berekend. Lefier betaalt hiervoor jaarlijks een vast bedrag (jaarlijks geïndexeerd) per eenheid. Het overig bezit (niet woningen) is verzekerd tegen herbouwwaarde.

Lefier heeft het WSW gevolmachtigd om, in voorkomende gevallen, een hypotheek te vestigen op het gehele bezit. Van deze volmacht heeft het WSW gedurende het verslagjaar geen gebruik gemaakt.

9.8.3 Overige vastgoedbeleggingen

Bedragen x € 1.000

  onroerende zaken verkocht onder voorwaarden vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie
1 januari 2024    
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 18.605 33.787
cumulatieve herwaarderingen 979 -2
cumulatieve afschrijvingen en (bijzondere) waardeverminderingen 0 -25.272
boekwaarde 1 januari 2024 19.584 8.513
     
mutaties    
investeringen 0 52.151
desinvesteringen -624 -707
herwaardering 2.852 0
waardeverminderingen 0 -7.361
terugneming van waardeverminderingen 0 2.517
overboekingen naar vastgoed in exploitatie 0 -42.225
overboekingen sloop van vastgoed in exploitatie 0 17.983
overboekingen vanuit voorraad bestemd voor verkoop -264 -69
reclassificatie vanuit voorzieningen 0 -10.295
nog te ontvangen facturen opgenomen onder overlopende passiva 0 3.429
geactiveerde rente 0 1.326
totaal mutaties 1.964 16.749
     
31 december 2024    
cumulatieve verkrijgings- of vervaardigingsprijs 17.717 55.380
cumulatieve herwaarderingen 3.831 -2
cumulatieve afschrijvingen en (bijzondere) waardeverminderingen 0 -30.116
boekwaarde 31 december 2024 21.548 25.262
Van de post "overboekingen naar vastgoed in exploitatie" (-/- € 42,2 miljoen) is het rendabele deel van -/- € 28,9 miljoen op de balans opgenomen onder vastgoedbeleggingen.
Zie verloopoverzicht 9.8.1:
- investeringen - nieuwbouw € 42,2 miljoen.
- De ORT van -/- € 13,4 miljoen zit in het saldo van "overboeking - onrendabele top opgeleverde projecten"

In de post Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden zijn in totaal 85 verhuureenheden opgenomen (2023: 88 eenheden). Hiervan zijn geen verhuureenheden (2023: 88 eenheden) verkocht met een terugkoopplicht. Gebruik wordt gemaakt van contractvormen die de goedkeuring van de Minister hebben.

Het grootste deel van de contracten is gebaseerd op het “Koopgarant” principe waarbij sprake is van verleende kortingen op de marktwaarde tussen 0% en 25%.

9.8.4 Materiële vaste activa

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

De mutaties in de materiële vaste activa ten dienste van de exploitatie zijn in het navolgende schema samengevat:

Bedragen x € 1.000

  Bedrijfsgebouwen en terreinen Vervoersmiddelen Andere vaste bedrijfsmiddelen Totaal
1 januari 2024        
verkrijgingsprijzen 15.001 2.511 4.224 21.736
cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen -6.825 -1.917 -3.276 -12.018
Boekwaarde 1 januari 2024 8.176 594 948 9.718
         
mutaties        
investeringen 89 289 497 876
desinvesteringen -100 0 0 -100
afschrijvingen -719 -388 -606 -1.712
terugneming van waardeverminderingen 72 16 0 88
totaal mutaties -658 -82 -109 -849
         
31 december 2024        
verkrijgingsprijzen 14.990 2.800 4.721 22.512
cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen -7.472 -2.289 -3.882 -13.642
boekwaarde 31-12-2024 7.518 512 839 8.869
Voor de post onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden de volgende componenten en afschrijvingstermijnen gehanteerd:
component afschrijvingsmethode afschrijvingstermijn
grond geen afschrijving  
opstal lineair 50 jaar
verbouwingen lineair 15 jaar
inventaris lineair 10 jaar
vervoermiddelen lineair 8 jaar
ict-middelen lineair 3 jaar
In de post onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn begrepen posten met een boekwaarde van € 0,24 miljoen (31 december 2023: € 0,56 miljoen), die worden gefinancierd door middel van financial lease. Alle overige vaste activa zijn juridisch en economisch in vrije eigendom van de stichting.

De kantoorgebouwen zijn verzekerd tegen herbouwwaarde van € 15,3 miljoen, per 1 juli 2024. Er zijn op deze panden geen hypothecaire zekerheden afgegeven. De WOZ-waarde van deze panden bedraagt € 3,9 miljoen. Ultimo boekjaar is er geen indicatie op een bijzondere waardevermindering.

9.8.5 Financiële vaste activa

Het verloop van de financiële vaste activa kan als volgt worden gespecificeerd:

Bedragen x € 1.000

  deelnemingen latente belastingvordering overige vorderingen totaal
1 januari 2024 1 14.842 41.388 56.231
mutatie boekjaar 0 -3.009 -1.095 -4.104
31 december 2024 1 11.833 40.294 52.128
Inbegrepen in de stand per 31 december 2024 zijn bedragen met een:

Bedragen x € 1.000

  deelnemingen latente belastingvordering overige vorderingen totaal
- looptijd korter dan één jaar 0 0 0 0

Latente belastingvorderingen

De samenstelling van verwerkte, beschikbare verrekenbare tijdelijke verschillen en compensabele verliezen is als volgt:

Bedragen x € 1.000

Verloop latente belastingvordering en (schulden) 1 januari 2024 Correcties voorgaande jaren VPB-last/bate huidig boekjaar Verdiscontering huidig boekjaar 31 december 2024
Latenties met betrekking tot:          
Compensabele verliezen 22.235 0 -3.291 0 18.944
Afschrijvingspotentieel 5.840 0 1.769 0 7.609
Vastgoed verkocht onder voorwaarde 76 0 169 0 245
Materiele vaste activa ten dienste van 420 0 -25 0 395
Langlopende leningen 948 0 -241 0 707
Voorziening groot onderhoud -7.334 0 -1.535 0 -8.869
Financiële instrumenten -7.344 0 145 0 -7.199
  14.842 0 -3.009 0 11.833
De latentie voor compensabele verliezen ad € 18,9 miljoen is gebaseerd op een bedrag aan compensabele verliezen ultimo boekjaar van € 76,8 miljoen.

Bedragen x € 1.000

Eigenschappen latente belastingvordering en (schulden) Nominale waarde latentie (25,8%) Contante waarde Looptijd
latenties met betrekking tot: Jaren
compensabele verliezen 19.809 18.944 4
vastgoed in exploitatie -214.925 0 999
afschrijvingspotentieel 8.523 7.609 24
vastgoed verkocht onder voorwaarden 620 245 37
materiele vaste activa ten dienste van 518 395 9
vastgoed bestemd voor verkoop 1.126 0 999
vastgoed in ontwikkeling 20.154 0 999
langlopende leningen 876 707 6
voorziening groot onderhoud -9.060 -8.869 1
financiële instrumenten -10.396 -7.199 40
niet-aftrekbare rente artikel 15b Wet Vpb 1969 114.190 0 999
De latenties zijn gewaardeerd op basis van contante waarde tegen 2,16% disconteringsvoet (2023: 2,14%). Met betrekking tot de latentie voorziening groot onderhoud heeft een schattingwijziging plaatsgevonden inzake de latentieperiode. Deze is aangepast van 10 jaar na 1 jaar.

Lefier heeft haar beleid afgestemd op haar volkshuisvestelijke karakter. Bij het contant maken van het vastgoed is voor een aantal latenties de veronderstelling gehanteerd dat er in de toekomst geen afwikkelmoment zal zijn van de te vormen latentie. Hierdoor bedraagt de contante waarde van die betreffende latenties nihil. De latenties zijn hiermee wel opgenomen in de tabel met eigenschappen hierboven, maar niet als latentie gewaardeerd. Voor het eventuele waarderingsverschil van vastgoed bestemd voor verkoop is geen latentie opgenomen, aangezien veelal gebruik kan worden gemaakt van de herinvesteringsreserve. Hiermee kan de belastingclaim semipermanent worden doorgeschoven naar de toekomst. Vanwege het semipermanente karakter hebben wij de looptijd in bovenstaande tabel bepaald op 999 jaar.

Er is sprake van een waarderingsverschil op vastgoed als gevolg van verschillen tussen de fiscale waarderingsregels en de regels voor de jaarverslaggeving. Dit waarderingsverschil wordt gewaardeerd voorzover er ook sprake zal zijn van realisatie. Voor het grootste deel van het waarderingsverschil geldt dat dit bij contantmaking tendeert naar nihil. Uitzondering geldt voor fiscale afschrijvingen en verkoop onder voorwaarden. Hiervoor heeft Lefier een latentie gevormd.

Overige vorderingen

  31-12-2024 31-12-2023
uitgesteld hedgeresultaat 40.186  41.266 
overige vorderingen 108  122 
  40.294  41.388 
In 2019 is een tweetal renteswaps bij de BNP doorgezakt in nieuw afgesloten langlopende leningen. Deze twee leningen zijn onder de langlopende schulden initieel verwerkt op basis van de marktwaarde. Als gevolg hiervan ontstaat een verschil tussen de nominale waarde en de marktwaarde welke jaarlijks wordt opgerent conform de effectieve interestmethode waarmee een rentebate in de winst- en verliesrekening tot uitdrukking komt. De marktwaarde van deze afgewikkelde twee renteswaps is geactiveerd en hierop wordt jaarlijks tot en met 2063 afgeschreven conform de effectieve interestmethode, waarmee een rentelast tot hetzelfde bedrag als de rentebate in de winst- en verliesrekening tot uitdrukking komt. Per saldo hebben deze mutaties in de winst- en verliesrekening geen financieel impact maar zijn om verslaggevingstechnische redenen voorgeschreven.

Daarnaast is hieronder opgenomen de gewaardeerde optiepremie derivaten vanuit contract met extendible lening als gevolg van toepassing "RJ 290.639 onder a". De optiepremie wordt lineair geamortiseerd over de looptijd van het contract tot en met 2031, jaarlijks € 14.000.

9.8.6 Voorraden

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
voorraad terugkoop woningen 348 
boekwaarde gronden 3.883  4.011 
  4.231  4.011 
Ultimo 2024 is er 1 eenheid bestemd voor de verkoop in het kader van Koopgarant en is er nog voor 10,0 hectare aan grond (2023 11,1 hectare). In lijn met interne besluitvorming wordt de grond welke onderdeel is van de niet-DAEB portefeuille, en waarvoor geen concrete plannen zijn voor ontwikkeling, verkocht en daarmee kwalificeert deze grond als voorraad.

9.8.7 Vorderingen

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
huurdebiteuren 1.861 1.981
overige vorderingen 1.757 1.561
overlopende activa 7.492 6.090
Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. De reële waarde van de vorderingen benadert de boekwaarde, gegeven het kortlopende karakter ervan en het feit dat waar nodig voorzieningen voor oninbaarheid zijn gevormd.

Huurdebiteuren

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
huurdebiteuren 2.383 2.560
af: voorziening dubieuze debiteuren -521 -579
  1.861 1.981

Overige vorderingen

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
overige vorderingen 1.757 1.561
  1.757 1.561

Overlopende activa

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
vooruitontvangen facturen 3.952 731
te verrekenen vergoeding blokverwarming 0 1.824
door te berekenen bedragen 76 141
nog te ontvangen bedragen 542 846
vooruitbetaalde vennootschapsbelasting 2.789 2.383
overige 133 164
  7.492 6.090
Onder de overlopende activa zijn geen posten opgenomen met een resterende looptijd langer dan een jaar.

9.8.8 Liquide middelen

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
ING-bank 0 9.480
  0 9.480
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de rechtspersoon, er is sprake van een negatief saldo van € 5,9 miljoen. Het saldo ultimo 2024 is derhalve gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

9.8.9 Eigen vermogen

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
herwaarderingsreserve 2.584.962 2.324.435
overige reserves -36.410 470.585
resultaat boekjaar 236.011 -246.468
  2.784.563 2.548.552

Herwaarderingsreserve

Het verloop van de herwaarderingsreserve in 2024 is als volgt:

Bedragen x € 1.000

  Herwaarderingsreserve DAEB-vastgoed in exploitatie Herwaarderingsreserve niet-DAEB-vastgoed in exploitatie Totaal
1 januari 2.173.418 151.018 2.324.436
realisatie uit hoofde van verkoop -5.833 -1.919 -7.752
realisatie uit hoofde van sloop -14.563 -251 -14.814
overige mutaties en opleveringen -1.348 192 -1.156
ongerealiseerde herwaardering boekjaar 242.396 41.852 284.248
31 december 2.394.070 190.892 2.584.962
Het verloop van de herwaarderingsreserve was in 2023 als volgt:

Bedragen x € 1.000

  Herwaarderingsreserve DAEB-vastgoed in exploitatie Herwaarderingsreserve niet-DAEB-vastgoed in exploitatie Totaal
1 januari 2.349.358 174.110 2.523.468
realisatie uit hoofde van verkoop -8.917 -1.705 -10.622
realisatie uit hoofde van sloop -5.415 -1.100 -6.515
overige mutaties en opleveringen -108 -2.123 -2.231
ongerealiseerde herwaardering boekjaar -161.500 -18.164 -179.664
31 december 2.173.418 151.018 2.324.436
Overeenkomstig de statuten van Lefier dient het gehele vermogen binnen de kaders van de Woningwet en afgeleid van de BTIV te worden besteed.

Per 31 december 2024 is in totaal € 2.585 miljoen aan ongerealiseerde herwaarderingen in het eigen vermogen opgenomen (per 31 december 2023: € 2.324 miljoen) begrepen, zijnde het verschil tussen de marktwaarde in verhuurde staat van het vastgoed in exploitatie en de kostprijs. De waardering van dit vastgoed is in overeenstemming met het Handboek modelmatig waarderen bepaald en is daarmee conform de in de Woningwet voorgeschreven waarderingsgrondslag en daaruit afgeleide ministeriële besluiten geldend ten tijde van het opmaken van de jaarverslaggeving.

Uitgaande van waardering tegen beleidswaarde van het vastgoed in exploitatie is een bedrag van € 1.327 miljoen (per 31 december 2023: € 1.775 miljoen) in het eigen vermogen begrepen dat op basis van het beleid van Lefier niet kan worden gerealiseerd. De realisatie van het verschil tussen marktwaarde en beleidswaarde is sterk afhankelijk van het te voeren beleid van Lefier. De mogelijkheden voor Lefier om vrijelijk door (complexgewijze) verkoop of huurstijgingen de marktwaarde in verhuurde staat van DAEB-bezit in exploitatie te realiseren zijn beperkt door wettelijke maatregelen en maatschappelijke ontwikkelingen zoals demografie en ontwikkeling van de behoefte aan sociale (DAEB) huurwoningen. Omdat de doelstelling van de corporatie is om duurzaam te voorzien in passende huisvesting voor hen die daar niet zelf in kunnen voorzien, zal van het vastgoed in exploitatie slechts een beperkt deel vervreemd worden. Daarnaast zal bij mutatie van de woning slechts in uitzonderingssituaties de huur worden verhoogd tot de markthuur en zijn de werkelijke onderhouds- en beheerlasten hoger dan ingerekend in de marktwaarde, voortvloeiend uit de beoogde kwaliteits- en beheersituatie van de corporatie.

Overige reserves

Het verloop van de overige reserves is als volgt:

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
1 januari 224.116 271.552
uit resultaatbestemming 236.012 -246.468
mutatie herwaarderingsreserve -260.526 199.032
31 december 199.602 224.116
In overeenstemming met de statuten is de resultaatbestemming vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van Commissarissen in de jaarrekening verwerkt. De resultaatbestemming van het voorgaand jaar is door de Raad van Commissarissen vastgesteld op 17 mei 2024.

9.8.10 Voorzieningen

Het verloop van de voorzieningen is als volgt:

Bedragen x € 1.000

  1 januari 2024 dotaties onttrekkingen vrijval 31 december 2024
voorziening voor onrendabele investeringen en herstructurering 24.575 18.049 -11.524 -1.508 29.592
overige voorzieningen 1.667 2 -82 -3 1.584
  26.242 18.051 -11.606 -1.511 31.176
Van de voorzieningen is een bedrag van € 1,8 miljoen als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken, € 0 miljoen hiervan loopt nog langer dan 5 jaar.
Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering
De voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw betreft het per saldo verlieslatende deel van contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwbouw huurwoningen waarvoor nog onvoldoende kosten zijn gemaakt om het bedrag daarop in mindering te brengen.

Overige voorzieningen

Onder overige voorzieningen zijn de volgende voorzieningen opgenomen:

Bedragen x € 1.000

  1 januari 2024 dotaties onttrekkingen vrijval 31 december 2024
voorziening jubilea 1.184 2 -82 0 1.104
voorziening loopbaanontwikkeling 483 0 0 -3 480
  1.667 2 -82 -3 1.584

9.8.11 Langlopende schulden

Bedragen x € 1.000
  31 december 2024 31 december 2023
schulden aan overheid 1.868 2.357
schulden aan kredietinstellingen 1.070.290 1.025.899
verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 19.458 18.018
overige schulden 641 776
  1.092.257 1.047.050
Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zoals hierboven toegelicht zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn.

Verloopoverzicht langlopende schulden

De mutaties in de langlopende schulden kunnen als volgt worden toegelicht:

Bedragen x € 1.000

  Overheid Banken Verplichtingen verkocht onder voorwaarden Overige schulden Totaal
stand per 1 januari 2.357 1.025.899 18.018 776 1.047.050
bij: nieuwe leningen 0 90.000 0 0 90.000
bij: opname lening met variabele hoofdsom 0 8.000 0 0 8.000
af: aflossingen -475 -27.682 0 0 -28.157
af: mutatie aflossingsverplichting komend jaar -14 -25.111 0 0 -25.125
bij: waardeverandering embedded derivaat 0 643 0 0 643
af: amortisatie agio 0 -1.459 0 0 -1.459
bij: waardestijging verplichting 0 0 2.298 0 2.298
af: desinvestering verplichting 0 0 -858 0 -858
bij: waarborgsommen 0 0 0 1 1
af: financial lease 0 0 0 -136 -136
stand per 31 december 1.868 1.070.290 19.458 641 1.092.257
De continuïteitswaarde (marktwaarde) van de leningenportefeuille inclusief kredietopslag bedraagt per 31 december 2024 € 1.050 miljoen (2023: € 990 miljoen). De renteopslag is ontleend aan de verwachtingen bij de sectorbanken. De basisrente is de Euro Swap rate. De discontinuïteitswaarde (WSW) van de leningen bedraagt per 31 december 2024 € 1.190 miljoen (2023: € 1.092 miljoen). Deze waarde is gecommuniceerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en wordt gebruikt voor de onderpandratio en de dekkingsratio. De discontinuïteitswaarde ligt hoger omdat in deze berekening niet de door de banken gehanteerde opslagen bij de verstrekking van een lening worden meegenomen.

De marktwaarde van de leningen is met € 60 miljoen (6%) toegenomen ten opzichte van vorig jaar. De leningenportefeuille is nominaal toegenomen met € 70 miljoen (7%). Dit betekent dat de rentecurve licht hoger ligt ten opzichte van de rentecurve van vorig verslagjaar en dat er sprake is van een positieve rentabiliteitswaardecorrectie.
Het vervalschema van de langlopende schulden in de komende 5 jaar is hieronder weergegeven:

Bedragen x € 1.000

  Overheid Banken Verplichtingen verkocht onder voorwaarden Overige schulden Totaal
< 1 jaar 489 54.251 0 207 54.947
> 1 jaar en ≤ 5 jaar 1.868 103.596 0 150 105.614
> 5 jaar 0 966.694 19.458 491 986.643
totaal langlopende schulden incl. < 1 jaar 2.357 1.124.541 19.458 848 1.147.204
waarvan opgenomen onder schulden op korte termijn 489 54.251 0 207 54.947
Kenmerken leningen overheid en banken (< 1 jaar en langlopend)

Bedragen x € 1.000

  Overheid Banken, vastrentend Banken, variabel rentend 31-12-2024 31/12/2023
restschuld ultimo 2.357 1.114.541 10.000 1.126.898 1.056.788
gemiddelde rente 2,92% 2,89% 3,20% 2,89% 2,88%
gemiddelde restant looptijd in jaren 2 24 0 24 24
duration 2 16 0 16 16
Van de leningen overheid en kredietinstellingen is een totaalbedrag van € 1.066,5 miljoen opgenomen waarvoor WSW borging is verkregen. Dit is inclusief één door het WSW geborgde leningen met een variabele hoofdsom ad € 10 miljoen, waarvan ultimo boekjaar € 10 miljoen is opgenomen.

Onder de leningen zijn voor een bedrag van € 142,5 miljoen (2023: € 142,5 miljoen) aan zogenaamde basisrenteleningen opgenomen. Op deze leningen wordt een vaste basisrente betaald van gemiddeld 3,44%. De credit spread die op deze leningen wordt betaald wordt periodiek herzien. Voor de huidige leningen is de gemiddelde credit spread 0,21% (2023: 0,12%). Het vervalschema van de credit spread herzieningen is hieronder weergegeven:

Bedragen x € 1.000

geldgever type bedrag ingangs-
datum
eind-
datum
basis rente spread aanpassing opslag % totaal
NWB BAS  15.000   1-09-09  1-09-59 3,6950%  1-09-26 0,2500% 3,9450%
NWB BAS  25.000   1-07-11  1-07-61 3,2900%  1-07-26 0,2500% 3,5400%
NWB BAS  25.000  29-06-12  1-07-58 3,2100%  1-07-27 0,3100% 3,5200%
BNG BAS  25.000   6-09-12  7-09-57 3,2300%  7-09-25 0,1100% 3,3400%
NWB BAS  17.500   2-11-12  2-11-62 3,6100%  2-11-27 0,3100% 3,9200%
NWB BAS  25.000   3-12-19  4-06-63 3,6675%  3-06-25 0,1200% 3,7875%
NWB BAS  10.000   9-12-19  7-09-62 3,6375%  8-09-25 0,1000% 3,7375%
Als op het moment van credit spread herziening geen akkoord met de kredietinstelling wordt bereikt over de hoogte ervan is de lening opeisbaar en dient er een break cost te worden betaald gelijk aan de netto contante waarde van het verschil tussen de dan geldende marktrente en de in de lening overeengekomen basisrente.

Onder de leningen is voor een bedrag van € 10 miljoen een extendible lening opgenomen. Bij deze lening betaalt Lefier gedurende het eerste tijdvak een vaste rente die lager is dan de marktrente zoals die op het moment van afsluiten gold. In ruil hiervoor heeft Lefier aan de tegenpartij het recht gegeven op bij het begin van het tweede tijdvak te bepalen of er een op het moment van afsluiten bepaalde vaste rente wordt betaald of dat er een variabele rente wordt betaald. Dit recht van de tegenpartij is een embedded derivaat dat is afgescheiden van het basiscontract en afzonderlijk in de balans is verwerkt onder derivaten. De belangrijkste kenmerken van deze lening en de embedded derivaat alsmede de reële waarde zijn weergegeven in de toelichting op de derivaten.

Derivaten

Lefier heeft nog één extendible lening in portefeuille. Deze extendible lening is verstrekt door ABN Amro Bank. In 2019 is deze lening overgedragen aan NWB Bank.

De marktwaarde van het embedded derivaat is lager dan ultimo 2023 gegeven de daling van de rentecurve in 2024.
            Marktwaarde Marktwaarde    
geldgever type bedrag ingangsdatum strike renteconventie 31-12-2024 31/12/2023    
NWB extendible  10.000  2-7-2007 0,0455 act/360 -3.371 -3.092    
     10.000               
In deze extendible lening is een recht opgenomen voor de geldgever om vanaf een specifiek vooraf overeengekomen datum te kiezen voor een vaste dan wel een variabele rente. Dit recht heeft Lefier verkocht (geschreven). Het betreft een geschreven embedded receiver swaption. Conform RJ 290 dienen embedded geschreven swaptions separaat gewaardeerd te worden. Lefier is voor lening 206 vanaf 1 juli 2032 een vaste rente van 4,550% of een variabele rente verschuldigd gebaseerd op het 3 Maands Euribor-tarief zonder opslag, zulks door geldgever te bepalen.

De duration van de gehele portefeuille (inclusief het effect van de renteswaps) bedraagt 16 (2023: 16).

Verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Bedragen x € 1.000

  Verplichting uit hoofde van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
desinvesteringen  
terugkoopverplichtingen ontstaan bij overdracht 9.552
verminderingen/vermeerderingen na overdracht 8.466
  18.018
mutaties  
af: teruggekochte onroerende zaken verkocht onder voorwaarden -858
herwaardering 2.298
  1.440
   
terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht 8.694
verminderingen/vermeerderingen na overdracht 10.763
  19.458

Overige schulden

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
financiële leasingverplichtingen 150 286
waarborgsommen 491 489
  641 776

Financiële leaseverplichtingen

Het verloop van de financiële leaseverplichtingen is als volgt:

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
stand per 1 januari (lang- en kortlopend) 599 929
bij: nieuwe contracten 0 0
af: leaseverplichting -242 -330
stand per 31 december (lang- en kortlopend) 357 599
waarvan opgenomen onder overige schulden op korte termijn 207 312
waarvan opgenomen onder schulden op lange termijn 150 286
De financiële leaseverplichtingen zijn als volgt onder te verdelen:

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
verplichtingen <= 1 jaar 207 312
verplichtingen > 1 jaar en < 5 jaar 150 209
verplichtingen >= 5 jaar 0 77
  357 599
De gemiddelde rentevoet bedraagt 4,25% (2023: 2,83%).

Overige schulden

Betreft waarborgsommen die uit hoofde van huurovereenkomsten van huurders ontvangen worden en dienen als eerste zekerheid voor de voldoening van eventueel verschuldigde achterstallige huur en mutatiekosten. De waarborgsommen inclusief rente worden bij beëindiging van de huurovereenkomst verrekend.

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
1 januari 489 509
toevoegingen 41 25
aflossingen -40 -45
31 december 491 489

9.8.12 Kortlopende schulden

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
schulden aan kredietinstellingen 60.150 29.501
schulden aan overheid 489 475
schulden aan leveranciers 7.329 9.133
belastingen en premies sociale verzekering 2.480 3.575
overige schulden 207 312
overlopende passiva 58.743 51.299
  129.398 94.295
Lefier heeft per 31 december 2024 bij de ING Bank N.V. een kredietfaciliteit ter grootte van € 20 miljoen.

Op balansdatum is € 5,9 miljoen benut van deze faciliteit. Dit bedrag is opgenomen onder de "schulden aan kredietinstellingen". Daarnaast zijn onder de "schulden aan kredietinstellingen" en "schulden aan overheid" opgenomen de aflossingsverplichtingen op leningen die vervallen binnen 1 jaar na afloop van het boekjaar. Voor het in deze post opgenomen kortlopende deel van langlopende schulden verwijzen wij naar de toelichting op de langlopende schulden. Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden.
De overlopende passiva bestaan uit de volgende posten:

Bedragen x € 1.000

  31-12-2024 31-12-2023
vooruitontvangen subsidie aardbevingen 20.644 19.674
vergoeding NAM herstelkosten aardbevingsschades 8.680 3.151
vergoedingen aardbevingen tbv huurders 0 708
niet-vervallen rente 15.721 14.245
aangegane verplichtingen investeringsprojecten 3.933 488
aangegane onderhoudsverplichtingen 1.765 3.015
overige aangegane verplichtingen 997 1.061
vooruitontvangen huuropbrengsten 2.992 2.318
verplichting verlofsaldo 979 995
te verrekenen servicekosten 1.608 5.018
nog te ontvangen facturen 467 0
overige kortlopende schulden 958 625
  58.743 51.299

9.8.13 Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen

Investerings- en onderhoudsverplichtingen
Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor projecten (nieuwbouw, grex, verbetering en overige investeringen) tot een bedrag van € 89,8 miljoen (2023: € 80,8 miljoen). Deze verplichtingen komen voor € 74,6 miljoen naar verwachting tot afwikkeling in een periode van 1 jaar ná balansdatum.

Huurverplichtingen
Het jaarlijks bedrag van met derden aangegane verplichtingen bedraagt:
- van onroerend goed bedraagt in totaal € 0,3 miljoen (1 jaar). Voor de periode 1 tot 5 jaar bedragen deze € 0,7 miljoen.
- aan overige huurverplichtingen zoals E-Bikes, multifunctionals (printers) en koffiemachines een jaarlijks bedrag van circa € 0,1 miljoen.

Leaseverplichtingen
Lefier is operationele leaseverplichtingen aangegaan voor het gebruik van leaseauto's. De totale leaseverplichting bedraagt € 300.000, waarvan € 121.000 afloopt binnen 1 jaar. Het restant € 179.000 betreft een verplichting tussen 1 en 5 jaar.
WSW Obligo
Uit hoofde van het borgingsstelsel heeft Lefier een obligoverplichting jegens het WSW. Deze bestaat uit de jaarlijkse obligoheffing van maximaal 0,34% en een gecommitteerd obligo in de vorm van een variabele lening van maximaal 2,6% van het geborgd volume aan leningen, ultimo het afgelopen kalenderjaar. Over 2024 bedroeg de obligoheffing € 298.374 (2023: € 1,3 miljoen). Dit is 0,0297% van het totale geborgde schuldrestant per ultimo 2023. De maximale obligoverplichting bedraagt € 26,1 miljoen per 31 december 2024 (€ 24,6 miljoen per 31 december 2023).

Lefier zal de komende 5 jaren naar verwachting in totaal € 10,7 miljoen moeten afdragen aan jaarlijkse obligoheffingen en eventueel verstrekken van gecommitteerde obligo om het risico-vermogen van het WSW op peil te houden. Indien het WSW het gecommitteerde obligo zou opeisen dient Lefier het bedrag binnen 10 dagen aan het WSW over te maken. Lefier verwacht indien noodzakelijk aan deze verplichting te kunnen voldoen door het nog niet benutte deel van het bestaande financieringskrediet aan te spreken, en zo nodig een aanvullende lening aan te trekken binnen het aanwezige faciliteringsvolume.

Samenwerkingsovereenkomst Stadshavens
Lefier heeft op 17 mei 2022 inzake de gebiedsontwikkeling Stadshavens te Groningen een samenwerkingsovereenkomst getekend met gemeente Groningen, collega corporatie Nijestee en diverse marktpartijen waarin Lefier het recht heeft verkregen tot de realisatie van 135 huurwoningen.

Versterking van woningen als gevolg van risico op aardbevingen
Lefier heeft op basis van het Burgerlijk Wetboek (artikel 6:174 BW, verantwoordelijkheid van de eigenaar van een opstal) en de Woningwet (artikel 1a, lid 1, algemene zorgplicht eigenaar bouwwerk) de verplichting om te zorgen dat het door haar verhuurde vastgoed veilig is. Deze veiligheid kan mogelijk in het geding komen door het risico op aardbevingen in een deel van ons werkgebied (zie ook Hoofdstuk 4 algemene toelichting van de jaarrekening). Door het uitvoeren van versterkingsmaatregelen kan dit risico naar verwachting worden weggenomen.

Fiscale eenheid voor de VpB
Stichting Lefier vormt met Lefier Holding B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de Invorderingswet zijn de vennootschap en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting. In de jaarrekening van Lefier wordt een belastinglast berekend op basis van het behaalde commerciële resultaat. Door Lefier wordt met Lefier Holding B.V. via de rekening-courantverhouding afgerekend.

Versie: v8.2.40

Software voor digital-first corporate reporting

Creëer op efficiënte wijze publicaties die impact maken

Met iwink.report maak je publicaties op een eenvoudige en efficiënte manier. Je bespaart tijd, fouten en stress. Vanuit één plek publiceer je naar een volwaardige webversie, PDF en iXBRL-bestand. Zo geef je lezers de best mogelijke ervaring.

Meer over iwink.report