Spring naar inhoud

9.9. Toelichting op de winst-en-verliesrekening over 2024

9.9.1 Netto resultaat exploitatie vastgoedportefeuille

Huuropbrengsten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
woningen en woongebouwen 184.482 178.634
onroerende zaken niet zijnde woongebouwen 12.891 12.754
bruto huuropbrengsten 197.373 191.388
overige huuropbrengsten 240 177
af: huurderving wegens leegstand -2.417 -2.101
af: huurderving wegens oninbaarheid -130 -479
netto huuropbrengsten 195.066 188.985
De toename van de bruto huuropbrengsten is op hoofdlijnen het gevolg van:
1) reguliere huurverhoging van gemiddeld 5,3% per 1 juli € 4,9 miljoen;
2) opgeleverde nieuwbouw € 0,7 miljoen;
3) effect van verkoop -/- € 0,2 miljoen;
4) effect van sloop -/- € 0,2 miljoen;
5) saldo overig € 0,8 miljoen (waaronder huurharmonisatie).
De geografische onderverdeling van de bruto huuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
gemeente Borger-Odoorn 8.709 8.771
gemeente Emmen 64.831 62.782
gemeente Groningen 67.214 64.881
gemeente Midden-Groningen 30.123 29.201
gemeente Stadskanaal 26.496 25.753
  197.373 191.388

Opbrengsten servicecontracten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
overige goederen, leveringen en diensten 10.518 10.629
     
af: vergoedingsderving wegens leegstand -106 -260
af: vergoedingsderving wegens oninbaarheid -64 -182
  10.347 10.188
De ontvangen vergoedingen zijn gewijzigd als gevolg van:
- kleine wijziging inkooptarieven.
- lagere vergoedingsderving wegens leegstand.
- lagere vergoedingsderving wegens oninbaarheid.

Lasten servicecontracten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
stookkosten -3.430 -3.555
kosten elektra -3.060 -3.095
waterverbruik -768 -426
schoonmaken -1.618 -1.616
service onderhoud -432 -530
groenvoorziening -266 -254
diversen -850 -1.043
  -10.424 -10.519

Overheidsbijdragen

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
overige overheidsbijdragen 0 0
  0 0

Lasten verhuur en beheeractiviteiten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
toegerekende organisatiekosten -17.202 -16.188
externe vergoeding schadeherstel woningen in verband met aardbevingen 671 269
  -16.531 -15.919

Specificatie toegerekende organisatiekosten:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
personeelskosten -31.838 -30.287
kosten Raad van Commissarissen -150 -119
huisvestingskosten -939 -1.023
facilitaire kosten -1.796 -1.400
ict kosten -5.131 -4.490
reorganisatiekosten 0 -14
bedrijfsprojecten -882 -921
kosten organisatieontwikkeling 0 0
algemene kosten -2.580 -2.702
afschrijvingen activa t.d.v. de exploitatie -3.303 -3.118
bruto bedrijfslasten -46.620 -44.075
toegerekende organisatiekosten aan andere activiteiten -29.418 -27.887
toegerekende organisatiekosten aan verhuur en beheeractiviteiten -17.202 -16.188
De toegerekende organisatiekosten aan verhuur en beheeractiviteiten zijn gebaseerd op de gehanteerde verdeelsleutels zoals deze in paragraaf 9.6.3 zijn opgenomen. Deze kosten bestaan onder meer uit lonen en salarissen voor personeel dat primair bezig is met de exploitatie van het vastgoed.

Lasten onderhoudsactiviteiten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Onderhoudslasten (cyclisch) -38.251 -33.157
Onderhoudslasten (niet-cyclisch) -31.011 -39.974
Toegerekende organisatiekosten onderhoud -12.136 -11.073
  -81.397 -84.204
Verdeling onderhoudslasten:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Planmatig onderhoud -28.110 -24.414
Contractonderhoud -7.333 -6.740
Bijdrage onderhoud voor VvE's -2.808 -2.003
Mutatieonderhoud -9.601 -6.649
Reparatieonderhoud -13.858 -14.005
Vervanging keuken, badkamer en toilet -5.463 -16.518
Kwaliteit, veiligheid en milieu -1.219 -1.387
Overig onderhoud -870 -1.415
Toegerekende organisatiekosten onderhoud -12.136 -11.073
  -81.397 -84.204
De toegerekende organisatiekosten aan onderhoudskosten zijn gebaseerd op de gehanteerde verdeelsleutels zoals deze in paragraaf 9.6.3 zijn opgenomen. Deze kosten bestaan uit bedrijfskosten en lonen en salarissen welke verband houden met het onderhoud van vastgoed in exploitatie.

Overige directe operationele lasten exploitatie bezit

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
OZB -8.150 -7.397
Waterschapsbelasting -1.791 -1.666
Rioolheffing -4.582 -4.517
Verzekeringskosten -723 -1.049
Administratiekosten VVE's -1.019 -1.074
Erfpacht -20 -20
Heffing huurcommissie -123 -98
Overige directe operationele lasten exploitatie bezit -2.091 -1.378
Toegerekende organisatiekosten ov dir operat lasten expl bezit -392 0
  -18.891 -17.199

9.9.2 Verkoopopbrengst vastgoedportefeuille

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
voormalige huurwoningen 17.290 18.135
verkoopopbrengst verkoop onder voorwaarden 84 553
bedrijfsruimtes 0 0
gronden en overig 90 87
  17.464 18.775
De verkoopopbrengst betreft 74 zelfstandige woningen en 190 niet-woongelegenheden (2023: 115 zelfstandige woningen en 6 niet-woongelegenheden).

Toegerekende organisatiekosten verkoop

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
lonen en salarissen verkoopafdeling -237 -238
  -237 -238

Boekwaarde verkochte vastgoedportefeuille

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
boekwaarde voomalige huurwoningen -9.380 -13.781
boekwaarde verkoop onder voorwaarden 0 -445
boekwaarde bedrijfsruimtes 0 0
boekwaarde gronden en overig -1.365 -89
  -10.745 -14.315

9.9.3 Waardeveranderingen vastgoedportefeuille

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Overige waardeveranderingen vastgoedportefeuille 0 -3.870
Waardeverandering nieuwbouw in ontwikkeling                    -8.863 -13.406
Waardeverandering woningverbeteringen -77.632 -61.879
Waardeverandering GREX-projecten in ontwikkeling            -4.844 -9.146
Gerealiseerde waardeverandering vastgoedportefeuille                         -2.032 -163
  -93.371 -88.464
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
DAEB vastgoedbeleggingen in exploitatie 241.537 -162.891
niet-DAEB vastgoedbeleggingen in exploitatie 42.658 -23.092
  284.195 -185.983
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille verkocht onder voorwaarden:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
waardering vastgoed verkocht onder voorwaarden 524 157
  524 157
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille bestemd voor verkoop:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille bestemd voor verkoop 224 136
  224 136

9.9.4 Overige activiteiten

Opbrengsten overige activiteiten:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Zonnepanelen 1.133 218
Energieprestatievergoeding 941 840
Bijdrage herstel aardbevingsschade 3.501 0
Overige opbrengsten 18 0
  5.593 1.058
Kosten overige activiteiten:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Beheer zonnepanelen en NOM -78 0
Overige lasten -31 0
Toegerekende organisatiekosten overige activiteiten -59 -111
  -168 -111

9.9.5 Overige organisatiekosten

In de post "toegerekende overige organisatiekosten" worden de organisatiekosten opgenomen die niet rechtstreeks aan de primaire activiteiten toegerekend kunnen worden. Het betreffen hier o.a. de personele, facilitaire en huisvestingskosten voor de ondersteunende afdelingen van de organisatie (o.a. Bestuur, RvC, HRM, Strategie en beleid, Control en Financiën).

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Bijdrageheffing AW -137 -122
Obligoheffing WSW -298 -1.308
Contributie Aedes -123 -115
Toegerekende organisatiekosten overige organisatiekosten -5.787 -5.604
  -6.345 -7.149

9.9.6 Leefbaarheid

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Vastgoedgerelateerde Leefbaarheid -1.003 -1.191
Mensgerelateerde Leefbaarheid -614 -176
Toegerekende organisatiekosten leefbaarheid -3.649 -3.647
  -5.266 -5.014

9.9.7 Saldo financiële baten en lasten

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 666 526
  666 526

Rentelasten en soortgelijke kosten

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Waardeverandering embedded derivaten -293 -68
Amortisatie van agio en disagio 375 0
Rente langlopende leningen -29.718 -27.564
Bijkomende financieringskosten -51 -68
Rentelasten leaseverplichtingen -25 -25
Rentelasten bank 0 -115
Bijkomende bankkosten -107 -103
Rente kortlopende schulden 0 0
Borgstellingsvergoeding WSW -178 -216
Geactiveerde rente 2.132 1.180
  -27.864 -26.979
De gemiddelde rentevoet welke is gehanteerd bij de geactiveerde rente bedraagt 2,95% voor DAEB-projecten (2023: 2,3%) en 3,70% voor niet-DAEB (2023: 3,05%).

9.9.8 Belastingen

De belastinglast kan als volgt worden gespecificeerd:

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Acute belastingen -4.278 -2.794
Vennootschapsbelasting 2022 -34 752
Vennootschapsbelasting 2023 493 0
Mutatie latentie afchrijvingspotentieel 1.769 -826
Mutatie latentie financiele instrumenten 145 -2.449
Mutatie latentie voorziening groot onderhoud -1.535 27
Mutatie latentie compensabele verliezen -3.291 -2.740
Mutatie overige latente belastingen -97 -2.168
  -6.828 -10.198

Effectieve belastingtarief 2024

Het effectieve belastingtarief is als volgt bepaald:

Bedragen x € 1.000

Commercieel resultaat voor belastingen conform winst- en verliesrekening over 2024     242.840
       
Bij: Fiscaal geen waardeveranderingen   -192.992  
Bij: Fiscaal activeren algemene kosten   -93  
Bij: Fiscaal geen afschrijving inzake mandatory break   1.095  
      -191.990
Af: Fiscaal niet activeren huurderving   -1.402  
Af: Fiscaal hogere afschrijvingen   -5.900  
Af: Fiscaal hogere onderhoudslasten   -19.948  
Af: Gebruik herwaarderingsreserve   0  
Af: Fiscaal lagere boekwinst verkopen   1.614  
Af: Vrijval (dis)agio op leningen kredietinstellingen (last)   -744  
      -26.380
Belastbare winst 2024     24.470
       
Extra comptabele correcties      
Af: Dotatie herinvesteringsreserve   -8.602  
Af: Energie- en milieu-investeringsaftrek   0  
      -8.602
Bij: Beperkt aftrekbare kosten   109  
Bij: Generieke renteaftrekbeperking   18.294  
      18.403
Belastbaar bedrag voor verliesverrekening     34.271
Af: Te verrekenen verliezen     -17.636
Belastbaar bedrag 2024     16.635

Bedragen x € 1.000

Belastbaar bedrag 2024     16.635
  Tarief Belastbaar  
1e schijf tot € 200.000 19,00% 200 38
2e schijf vanaf € 200.000 25,80% 16.435 4.240
Te betalen vennootschapsbelasting     4.278
       
Winst na belasting 2024     12.357
Effectief belastingtarief     1,8%
Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25,8% (2023: 25,8%). De lagere effectieve belastingdruk ad 1,8% (2023: 1,2%) wordt veroorzaakt door verschillen in de fiscale resultaatbepaling versus de winstbepaling volgens de regelgeving omtrent jaarverslaggeving. Belangrijk verschil ontstaat vanwege het feit dat het vastgoed bedrijfseconomisch jaarlijks tegen marktwaarde wordt gewaardeerd terwijl dit fiscaal gezien niet het geval is. Daarnaast betreffen de verschillen de verwerking van resultaten uit projectontwikkeling, grondverkopen, onderhoudskosten, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking van interest, de toepassing van de HIR.

Ten aanzien van een aantal onderwerpen geldt dat afstemming plaatsvindt met de belastingdienst. Het gaat om het volgende:
- Verwerking renteaftrekbeperking art. 15b ten aanzien van de financiële producten;
- Verwerking van fiscale afschrijving vastgoed in exploitatie;
- Verwerking van schadevergoeding in verband met waardevermindering als gevolg van aardbevingen Groningen;
- Verwerking van compensatiegelden rondom aardbevingsproblematiek.

In de voorliggende jaarrekening zijn baten c.q. compensaties verwerkt die het gevolg zijn van de aardbevingsschade. Op dit moment worden gesprekken gevoerd met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Belastingdienst om te komen tot een passende fiscale verwerking, hetgeen volgens Lefier inhoudt dat er geen belastingheffing plaatsvindt over deze compensaties. Echter, voor het bepalen van de fiscale positie is uitgegaan van een voorzichtige verwerking. Ultimo 2024 is er namelijk geen zekerheid dat de Belastingdienst akkoord gaat met een verwerking waarbij de compensaties buiten de heffing van vennootschapsbelasting blijven. De huidige verwerking in de jaarrekening komt erop neer dat de compensatie ten behoeve van verbeteringen en verduurzaming zijn afgeboekt op deze investeringen en de eenmalige schadevergoeding is fiscaal als bate verwerkt.

De waarde-mutaties van de derivaten maken als rente onderdeel uit van de fiscale winst- en verliesrekening. Dit heeft tot gevolg dat waardedalingen doorgaans niet aftrekbaar zijn en dat waardestijgingen doorgaans niet belast zijn. Dit is conform de zienswijze van de Belastingdienst. In het voorjaar 2024 heeft Lefier bezwaar ingediend met als reden eventuele nadelige materieële neveneffecten te voorkomen als in latere belastingjaren de zienswijze van de fiscus wijzigt. Mocht Lefier succesvol in bezwaar en/of beroep gaan, dan heeft dit tot gevolg dat er ten opzichte van de huidige verwerking in ieder geval voor de jaren tot en met 2023 een bate kan ontstaan van € 2 miljoen.

Lefier volgt in haar fiscale strategie en fiscale planning de binnen de sector gangbare standpunten die naar de mening van belastingadviseurs pleitbaar zijn. Lefier heeft te maken met onzekere belastingposities uit hoofde van ingenomen standpunten ten aanzien van ingediende aangiftes en lopende bezwaarprocedures. Aanslagen zijn tot en met 2020 opgelegd.

9.9.9 Afschrijvingen

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Afschrijving bedrijfsgebouw -719 -714
Afschrijving Inventaris -77 -75
Afschrijving Vervoermiddelen -388 -323
Afschrijving automatisering hardware -530 -500
Afschrijving automatisering software -1.591 -1.508
  -3.303 -3.118

9.9.10 Lonen en salarissen

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Lonen en salarissen -20.884 -19.006
Sociale lasten -3.534 -3.166
Pensioenpremies -2.360 -2.403
Overige personeelskosten -5.061 -5.712
  -31.838 -30.287

9.9.11 Gemiddeld aantal werknemers

Gedurende het jaar 2024 had Lefier gemiddeld 345,1 fte werknemers in dienst (2023: 339,1 fte). Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam (2023: 0). Het aantal fte's per bedrijfsonderdeel is per 31-12-2024 als volgt verdeeld:
Bedrijfsonderdeel 2024 2023
Bestuur, Strategie & Beleid 20,6 20,6
Financien en ondersteuning 64,8 64,2
Wonen & Wijken 190,7 187,0
Vastgoed 69,1 67,3
Totaal 345,1 339,1

9.9.12 Accountantshonoraria

In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht (inclusief btw). Vanaf 2023 betreft dit Deloitte Accountants B.V..

Bedragen x € 1.000

  2024 2023
Controle van de jaarrekening -270 -254
Andere controlewerkzaamheden (dVi-verantwoordingen) -32 -9
  -302 -263

9.9.13 Gebeurtenissen na balansdatum

Huurbevriezing

In april 2025 is in de Voorjaarsnota aangekondigd dat per 1 juli 2025 en per 1 juli 2026 een bevriezing van de huren in de gereguleerde huursector zal gelden. Het betreft een politieke afspraak die op het moment van opmaken van deze jaarrekening nog niet is vastgelegd in wet- en regelgeving. De marktwaarde in verhuurde staat en beleidswaarde van het vastgoed is bepaald op basis van onder meer de veronderstelling van jaarlijkse huurverhogingen. Indien de aangekondigde huurbevriezing daadwerkelijk in werking treedt, zal dit een neerwaarts effect hebben op de markt- en beleidswaarde van het vastgoed. Daarnaast heeft de maatregel ook impact op financiële kengetallen in de toekomst, waaronder de Interest Coverage Ratio (ICR). De ICR is een belangrijke ratio voor de borging door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en wordt mede bepaald op basis van de operationele kasstroom. Omdat de huurinkomsten door de bevriezing achterblijven bij eerdere aannames, zal de ontwikkeling van de operationele kasstroom achterblijven en daarmee de ICR (eerder dan tot eind vorig jaar beoogd) onder druk komen te staan. Naar aanleiding van het aangekondigde besluit is door Lefier een scenarioanalyse uitgevoerd waarin de effecten van het uitblijven van huurverhogingen in 2025 en 2026 zijn doorgerekend. Uitgaande van het feit dat het huurbevriezingsscenario zich volledig voordoet, is de (potentiële) impact als volgt:

- De beleidswaarde per 31 december 2024 zou afnemen met 4,8% (€ 125 miljoen) waardoor de LTV van de DAEB portefeuille zou stijgen tot 46,3% (bij een grenswaarde van 70%).

- De ICR van onze DAEB portefeuille in 2025 en 2026 ruim zal dalen ten opzichte van het basisscenario met reguliere huurindexaties. Voor 2025 daalt de ICR van onze DAEB portefeuille van 1,63 naar 1,48 en in 2026 van 2,05 naar 1,71 (bij een grenswaarde van 1,4).

- De kasstroomontwikkeling vertraagt, wat gevolgen kan hebben voor geplande investeringen en schuldopbouw op middellange termijn. Wij onderzoeken op dit moment welke ingrepen in het geplande onderhoud, de verduurzaming en (nieuwbouw)investeringen de minste impact hebben op onze volkshuisvestelijke taak maar welke wel voldoende ingrijpen om de (financiële) continuïteit van Lefier te bewaken.

Omdat het besluit ná balansdatum is genomen en op 31 december 2024 nog onzeker was, is deze gebeurtenis aangemerkt als een niet-aanpassingsgebeurtenis in de zin van Richtlijn RJ 160. Indien de maatregel formeel wordt bekrachtigd, zal de impact hiervan worden verwerkt in de verslaggeving over boekjaar 2025.

Versie: v8.2.40

Software voor digital-first corporate reporting

Creëer op efficiënte wijze publicaties die impact maken

Met iwink.report maak je publicaties op een eenvoudige en efficiënte manier. Je bespaart tijd, fouten en stress. Vanuit één plek publiceer je naar een volwaardige webversie, PDF en iXBRL-bestand. Zo geef je lezers de best mogelijke ervaring.

Meer over iwink.report